Internationale dag tegen corruptie

Internationale dag tegen corruptie

09 december 2019

“Nederland is corrupter dan we denken”, zo kopte een artikel in de Volkskrant enkele weken geleden. Vandaag is het de internationale dag tegen corruptie. Van PRO21 vonden we het tijd om daar even bij stil te staan. En als politievrouw – want dat is mijn beroep – voelde ik me toen gelijk geroepen om er een stukje over te schrijven.

In 1984 ben ik bij de politie gegaan. Handhaven van de rechtsorde en hulpverlenen aan hen die dat behoeven: dat zijn de taken van de politie. Na 35 jaar werken bij de politie kom ik daar nog steeds graag mijn bed voor uit. Maar wat als er geen rechtsorde zou zijn? Of wat als iedereen maar aan zijn of haar lot overgelaten zou worden? Zou ik dan bij de politie willen werken?

Nee dus. Dat is kort maar krachtig het antwoord. Nu is er een verband tussen rechtsorde en corruptie. Hoe meer corruptie, hoe minder rechtsorde, rechtszekerheid. We kennen allemaal wel verhalen over corruptie: verhalen waarbij ‘recht’ en hulp te koop zijn. We denken daarbij niet zo snel aan Nederland. Voor het gemak laat ik in het kader van ‘hulpverlenen’ de privatisering van de zorg met (helaas) als consequentie ongelijke toegankelijkheid tot zorg en de ‘wurgcontracten’ van zorgverzekeraars even buiten beschouwing. Maar er zijn bijvoorbeeld bijzonder weinig politiemensen die je kunt omkopen om iets gedaan te krijgen. Gelukkig maar!

Waarom dan toch die kop in de Volkskrant? In de Corruption Perception Index (CPI) staat Nederland op de 8e plek van 180 landen. Daarbij betekent: hoe hoger je staat, hoe minder corrupt je bent als land. Wel halen we steeds minder punten. En hoe minder punten je haalt als land, hoe corrupter je bent. Twintig jaar geleden kregen we nog 90 punten, nu nog maar 82. Dat geeft zorgen.

We zien het de laatste jaren dan ook vaker in de media: belangenverstrengeling bij politici. Wethouders en Kamerleden die schimmig doen over de giften die ze krijgen, of een bedrijf runnen dat niet gebaat is bij al te strenge regels. Grote banken die niet of niet goed onderzoeken of het geld van hun cliënt wel eerlijk verdiend is. En dan de vreselijke moord op Derk Wiersum: een daad, vermoedelijk bedoeld om ons rechtssysteem te corrumperen: te beïnvloeden ten guste van de crimineel.

Naar aanleiding van die moord werd de Italiaanse schrijver Roberto Saviano geïnterviewd. Hij schreef het boek Gomorra, dat ook verfilmd is. Hij infiltreerde jarenlang bij de Camorra, de Napolitaanse maffia. Saviano beweert: niet Napels of Lagos zijn de corruptste plekken ter wereld, maar Londen en Amsterdam. “Zo’n 20 procent van de wereldwijde financiële stromen gaat door ons land: dat staat niet in verhouding tot de omvang van onze economie. Een groot deel van deze geldstroom is gelieerd aan belastingontduiking.” Zo lezen we in het artikel in de Volkskrant. De manier waarop ons land georganiseerd is, geeft dus ruime mogelijkheden voor mensen die wat minder nadenken over “is wat ik doe wel goed voor de maatschappij in zijn geheel?”

Achter bedrijven zitten altijd mensen. Bedrijven/mensen die zich met lucratieve belastingdeals in Nederland vestigen, kopen daarmee invloed in ons land. En dat maakt ons land steeds vatbaarder voor corruptie.

Op dit moment lees ik het boek “De meeste mensen deugen”. En daar geloof ik gelukkig ook nog steeds in. Wat we lezen in de krant of zien op tv, zijn de uitzonderingen. Gelukkig maar. Toch neemt het niet weg dat ik graag blijf zoeken naar die uitzonderingen. Naar die mensen, met of zonder bedrijf, die invloed willen kopen of afdwingen. Want wanneer er teveel van dat soort mensen zijn, gaat het slecht met onze rechtsstaat. Dan zijn recht en kansen te koop: wie het meeste biedt, krijgt de leukste deals. Zoals dat nu bijvoorbeeld al gebeurt in ons belastingstelsel. En willen we dat eigenlijk wel?

Ik wil het in ieder geval niet. Daarom sluit ik op deze internationale dag tegen corruptie graag af met mijn favoriete artikel uit de Grondwet: artikel 1.

Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.


Linda de Wals, Raadslid PRO21 en politievrouw.
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.